بخشی از متن:
چکیده:
آنچه در این پایاننامه میآید، تحقیقی پیرامون «بررسی جایگاه آتش در ادیان و ارتباط آن در ادبیّات تا قرن هشتم هجری قمری» است و هدف این پایاننامه بررسی علّت تقدیس و احترام انسان نسبت به آتش و معرّفی این عنصر از لحاظ دینی و ادبی می باشد. این پایاننامه به شیوه کتابخانه ای، مورد تحقیق قرار گرفته و در تهیه آن از متون مختلف ادبی استفاده شده است. طرح پژوهش: این تحقیق در پنج فصل انجام گرفته است. در این پایاننامه در می یابیم که آتش از جمله عناصری است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است و نظر به نقشی که در زندگی انسان و پیشرفت تکنولوژی داشته جایگاه ویژه ای را در اساطیر و ادیان به خود اختصاص داده است. آتش در ذهن انسان اسطوره ساز، خدایی مقدّس و قابل ستایش بوده است. به مناسبت کشف آن جشنهایی برپا می کردند و برای محافظت آن از هر نوع آلودگی و نیز انجام مراسم، آتشکده ها را به وجود آوردند ولی زمانی که اسطوره رنگ باخت و جای خود را به واقعیّت داد آتش دیگر خدا نبود بلکه در ادیان مظهر خدا گردید. آتش در اساطیر و باورهای ایرانیان، همواره رمز پاکی و قداست بوده است. اسرارآمیزی این گوهر در نزد پیشینیان، سبب شده است تا کم کم، هاله های اسطوره ای بسیاری گرد آن را فرا بگیرد. در این پایاننامه، سعی شده است تا با فراتر رفتن از جنبه های ظاهری، ویژگی ها، کارکردها و خویشکاری های مشترک آتش و نیز جایگاه آن در ادبیات فارسی مورد بررسی قرار گیرد.
واژههای کلیدی: آتش، ادیان، ادبیّات فارسی، اساطیر ایران
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اوّل: کلّیّات و مقدّمات
1-1- مقدّمه
1-2- بیان مسأله
1-3- پرسشهای تحقیقاتی
1-4- اهداف تحقیق
1-5- ضرورت و اهمّیّت تحقیق
1-6- تعریف واژهها و اصطلاحات پژوهش
فصل دوم: مرور مطالعاتی
2-1- مبانی نظری
2-2- پژوهشهای گذشته
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- روش تحقیق
3-2- جامعۀ پژوهشی
3-3- شیوه و ابزار جمعآوری اطّلاعات
فصل چهارم: ارائه و تجزیه و تحلیل اطّلاعات
مقدّمه 12
واژه آتش
آتش
اهمیت آتش
تطهیر آتش
آتش هفتمین مرحله از آفرینش
علت ستایش آتش
آتش نابودکننده
خدای آتش در اساطیر
آتش در قرآن کریم
آتش جهنم
کیفیت آتش و عذاب جهنم
زمان آتش جهنم
آتش نعمتی الهی
چیزهایی که معادل آتش جهنم است
پیوند آتش با داستان و معجزه
آتش در عرفان و فلسفه
آتش در تورات
آتش در مسیحیت
آتش در روزگار جاهلی اعراب
آتش در میان آریاییان
آتش در ایران باستان
آتش در عقاید ایرانیان باستان
واژه آتش در اوستا
انواع آتش در اوستا و در کتابهای پهلوی
ریشه های آتش در اساطیر ایران
آتش در متون باستانی و اساطیری ایران (اوستا)
مقدس ترین آتش های باستانی ایران
آتش در سروده هاى گاهانى
آتش در متون غیرگاهانى
آتش در اساطیر ایران باستان
سابقه آتش پرستى و تقدیس آتش در میان ایرانیان
دیدگاه کریستن سن در مورد تقدیس آتش در میان ایرانیان
دیدگاه سایکس در مورد تقدیس آتش در میان ایرانیان
دیدگاه فلیسین شاله در مورد تقدیس آتش در میان ایرانیان
دلایل احترام و تقدس آتش در ایران باستان
آتش در اعتقادات زرتشتیان
آتش در دین زردشتی کنونی
جشن سده
اشتقاق سده
وجه تسیه سده
هنگام سده
مراسم سده
آیینهای در پیوند با آتش
سه گروه آتش آیینی
حضور آتش در آیین های دینی
آتش در میان ملتهای مختلف
1- هند
2- چین
3- یونان و روم باستان
آتش در ادبیات فارسی
قافیه و ردیف آتش در شعر سیف فرقانی
معانی مجازی و کنایی آتش
آتش در امثال فارسی
جشن سده در شعر و ادب فارسی
جشن سده، در شعر فرخی سیستانی
نمود آتش در حماسه ایران، شاهنامه فردوسی
از دیدگاه بسامد واژگانی؛ اعتقادی؛ آیینی
کشف آتش به روایت شاهنامه
قبله ساختن آتش به روایت شاهنامه
نیایش آتش به روایت شاهنامه
جشن سده به روایت شاهنامه
رهیافت به دیگر آتشها در شاهنامه
آتشکده
آتشکده در شاهنامه
آذَر (ایزد زردشتی)
آذَرْ گُشْنَسْپ
آذرگشسپ در شاهنامه
آذَرْ بُرْزینْمِهْر
آذربرزین در شاهنامه
آذَرْ فَرْنْبَغ
آذر فرنبغ در شاهنامه
قهر و آزمون؛ سویة دیگر و متضاد نمادینگی آتش
آزمون آتش
آزمون آتش در شاهنامه
آخشیجان
رخش و آذرگشسپ
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری و پیشنهادها
1-5- نتیجه گیری
2-5- توصیه و پیشنهادها
3-5- محدودیّتها
فهرست منابع و مآخذ